Đưa văn hoá doanh nghiệp vào quản lý Nhà nước và ngược lại

Ngày 11/8, tiếp tục Phiên họp 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao”.

Nay ở khối công chức, mai sang khối doanh nghiệp là rất bình thường

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao nỗ lực của Đoàn giám sát, đã nhận diện rõ vấn đề, đề ra các giải pháp hoàn thiện thể chế và tổ chức thực hiện.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, giai đoạn vừa qua, nhờ công tác đào tạo, nguồn nhân lực đã đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, bước sang giai đoạn mới, để đảm bảo nhân lực cho thời kỳ mới phát triển thịnh vượng, phải có nhận thức toàn diện của tất cả các ngành, các cấp và thực hiện một cách đồng bộ, là nhiệm vụ chính trị liên tục, thường xuyên và dài hạn.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: Quốc hội

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu 5 bài học lớn. Trước tiên là phải đổi mới giáo dục – đào tạo, tập trung nâng cao chất lượng từ đào tạo phổ thông, bởi học phổ thông có giỏi thì đại học mới giỏi; đào tạo từ cấp thấp đến cấp cao liên tục và đồng bộ.

Theo ông Định, chúng ta vẫn còn tư tưởng học để thi, cứ điểm cao là thích nhưng học là để có kiến thức, để làm việc, làm ra nhiều tiền của và đề nghị phải giảm tải lý thuyết, tăng thực hành, tăng kỹ năng sống, tập trung đào tạo nghề chất lượng cao, nhất là những ngành nghề còn thiếu như công nghệ, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo…

Về sử dụng nhân lực, phải bố trí đúng người, bố trí sắp xếp theo đúng năng lực, cả trong bộ máy nhà nước và doanh nghiệp, đánh giá cán bộ qua sử dụng thực tiễn, qua đóng góp; tạo ra cơ chế thử thách trong quá trình làm việc, để cán bộ có cơ hội được rèn luyện bộc lộ năng lực.

Phó Chủ tịch Quốc hội chia sẻ: “Kinh nghiệm thực tiễn của tôi là cứ đảo, luân chuyển để tạo cơ hội va đập” và cho rằng, cứ ở mãi một chỗ lại tạo cát cứ, tâm lý không ai thay được, thì sẽ không đổi mới.

Về giữ nhân tài, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng, cần giữ nhân tài trong nước, còn chuyện nay ở khối công chức, mai sang khối doanh nghiệp là rất bình thường.

Ở các nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, bộ trưởng có khi 10 tháng thay 1 lần. Có bộ trưởng rất giỏi, ra doanh nghiệp nhưng một thời gian sau lại quay lại công chức. Còn ở nước ta, từ doanh nghiệp về công chức rất khó, ra làm doanh nghiệp là thôi.

“Lấy một ông giám đốc về làm vụ trưởng rất hay, lấy một ông vụ trưởng ra làm giám đốc cũng rất hay. Cần giữ nhân tài trong nước nhưng phải luân chuyển giữa các bộ phận, đem văn hóa doanh nghiệp vào quản lý nhà nước và đem văn hoá quản lý Nhà nước vào doanh nghiệp, rất hay”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nói.

Cùng với đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng phải thu hút nhân tài ngoài nước về làm việc, cải thiện chế độ lương thưởng, phúc lợi, xây dựng môi trường làm việc lành mạnh, giảm phiền hà. Ngoài ra cần khuyến khích doanh nghiệp đào tạo tại chỗ, đặc biệt doanh nghiệp chất lượng cao. Đồng thời phải có sự đổi mới để thích ứng với tình hình thế giới liên tục có sự thay đổi…

9 nhóm vấn đề cần hoàn thiện thể chế chính sách

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, tại Kỳ họp thứ 10, sẽ trình Quốc hội cho ý kiến dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi). Đây là 3 dự án luật hết sức quan trọng để chuẩn bị cho Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục đào tạo, Chương trình mục tiêu quốc gia về dân số và phát triển.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Về phần thực trạng, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, báo cáo của Đoàn giám sát phải cung cấp được bức tranh tổng thể về nguồn nhân lực chất lượng cao ở Việt Nam trong giai đoạn 2021-2024. Giáo dục chất lượng cao của Việt Nam hiện đứng ở đâu trong khối ASEAN và châu Á? Từ đó, dự báo nhu cầu nguồn nhân lực trong giai đoạn 2025 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045, nhất là đối với những ngành, lĩnh vực then chốt của đất nước, phải có trọng điểm, có ưu tiên.

Về các nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới, dự thảo Nghị quyết đã đề ra 9 nhóm vấn đề cần hoàn thiện thể chế chính sách. Chủ tịch Quốc hội đề nghị, chỉ rõ việc hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật thuộc về luật hay nghị định, thông tư, thuộc ngành nào thì phải nêu cụ thể.

Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, thực tế đã có nhiều đề án, chương trình phát triển nhân lực chất lượng cao được ban hành, tuy nhiên, việc tổ chức thực hiện còn hạn chế, kết quả chưa rõ nét.

Một số nội dung quan trọng còn chậm hoặc chưa ban hành như: Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2021-2030 ban hành chậm 3 năm; Đề án phát triển nguồn nhân lực y tế giai đoạn 2023 – 2030 chậm 3 năm; Đề án phát triển nguồn nhân lực chất lượng phục vụ phát triển công nghệ cao cũng chậm 3 năm; 5/6 Đề án, nhiệm vụ được Thủ tướng Chính phủ giao bộ, ngành triển khai Kết luận 52 của Ban Bí thư về xây dựng cái đội ngũ trí thức đến nay chưa được ban hành.

Bên cạnh đó, cơ chế, chính sách tài chính nhà nước phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao chưa được quan tâm đúng mức, chưa tương xứng với vai trò đột phá chiến lược.

Trong 3 năm 2021, 2022, 2023 tỷ lệ chi cho ngành giáo dục, dạy nghề chưa đạt tối thiểu 20% tổng chi ngân sách nhà nước, trung bình chỉ khoảng 17%. Tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dục đại học còn thấp, có xu hướng giảm. “Tới đây Bộ Tài chính cần làm rõ vấn đề này khi đề ra giải pháp khắc phục trong thời gian tới”, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng lưu ý, nhiệm vụ, giải pháp trong dự thảo Nghị quyết giám sát phải rõ từng ngành, lĩnh vực; ngắn gọn nhưng phải bảo đảm đầy đủ, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ làm, dễ kiểm tra, dễ thực hiện…

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao Báo cáo kết quả giám sát và dự thảo Nghị quyết giám sát chuyên đề, hồ sơ, tài liệu trình tại phiên họp được Đoàn giám sát chuẩn bị công phu, đáp ứng về chất lượng, góp phần cung cấp nhiều thông tin có giá trị để góp ý vào Văn kiện Đại hội.