Giám sát để tìm ra điểm nghẽn, gỡ vướng chính sách

Giám sát để giải bài toán “tâm lý sợ sai”

Qua giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội, Đoàn giám sát đã chỉ ra, các tồn tại, hạn chế có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan nhưng chủ yếu là nguyên nhân chủ quan đến từ sự thiếu thống nhất trong quan điểm tiếp cận, xây dựng, thực hiện chính sách giữa các cơ quan, đơn vị quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó là hệ thống pháp luật chậm được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện đáp ứng yêu cầu thực tiễn và nhu cầu của người dân. Công tác tổ chức thực hiện pháp luật vẫn là khâu yếu, hiệu quả chưa cao.

Các địa phương có tâm lý sợ sai, tâm lý nhiệm kỳ; nhiều địa phương chưa quan tâm phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động khu công nghiệp, chưa quan tâm đến việc quy hoạch bố trí quỹ đất làm dự án nhà ở xã hội độc lập.

Đồng thời, nhận thức, trách nhiệm của một số cơ quan, đơn vị về công tác xây dựng, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật có nơi, có lúc chưa đầy đủ. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật, kiểm tra, giám sát thi hành pháp luật ở một số nơi chưa kịp thời, sát sao. Việc xử lý vi phạm pháp luật còn chậm, chưa kiên quyết…

Từ những tồn tại, hạn chế được chỉ ra, Quốc hội đã giao Chính phủ thực hiện ngay 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, giao Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện 14 nhóm nhiệm vụ thường xuyên, liên tục, có tính trung và dài hạn.

Cần có giải pháp để phát triển thị trường bất động sản, nhà ở. Ảnh minh hoạ.

Từ thực tiễn giám sát, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng, hoạt động giám sát cần tiếp tục tăng cường và có các giải pháp cụ thể, hình thức, phương thức đa dạng hơn nữa trong việc giám sát kết quả thực thi kiến nghị của Nghị quyết giám sát của Quốc hội, tăng cường hoạt động và hình thức chất vấn, giải trình.

Từ đó, nâng cao trách nhiệm của các đối tượng chịu sự giám sát, bảo đảm các tồn tại phải được xử lý theo thẩm quyền, giải quyết triệt để, các chính sách chưa hoàn thiện phải được nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ.

Đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương cần rà soát, nghiên cứu, kịp thời đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, trình Quốc hội xem xét việc ban hành mới, sửa đổi, bổ sung các dự án Luật, dự thảo Nghị quyết khác có liên quan đến quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội.

Đồng thời xây dựng, ban hành các văn bản dưới luật theo thẩm quyền, rà soát, hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật để hoàn thiện khung khổ pháp lý, tiếp tục tháo gỡ những “điểm nghẽn” về mặt thể chế, nhất là việc hoàn thiện quy định của pháp luật về quy hoạch, đất đai, đầu tư, xây dựng.

Tập trung nghiên cứu, đề xuất với cơ quan có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các giải pháp nhằm tháo gỡ, xử lý dứt điểm, giải quyết triệt để, chấm dứt các khó khăn, vướng mắc cho các dự án bất động sản, dự án nhà ở xã hội trên cả nước.

Bên cạnh đó, tăng cường phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính gắn với kiểm soát, giám sát việc thực hiện, bảo đảm quản lý thống nhất từ Trung ương đến địa phương; thiết lập công cụ kiểm soát quyền lực của cơ quan và người có thẩm quyền trong quản lý thị trường bất động sản; sử dụng hợp lý các biện pháp để điều tiết và định hướng thị trường, các giải pháp tạo điều kiện giúp người dân tiếp cận dễ dàng hơn với nguồn cung nhà ở xã hội, khả năng tiếp cận tín dụng…

Giám sát để lành mạnh hóa thị trường

Tại Diễn đàn, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) cho biết, toàn quốc có 2.981 dự án vướng, tồn đọng phải giải quyết, với tổng giá trị 7-7,5 triệu tỷ đồng và hàng chục nghìn ha đất. Theo ông, lãng phí đất đai lớn nhất nằm ở đây.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh bày tỏ đồng tình khi Quốc hội đã ban hành Nghị quyết để gỡ vướng cho hàng loạt dự án ở Đà Nẵng, Khánh Hòa và Thành phố Hồ Chí Minh và cho rằng, những chính sách tại nghị quyết này cần được triển khai trên nhiều địa phương khác, để giải phóng nguồn lực đất đai bị ách tắc. Đồng thời, Chính phủ cần bổ sung các chính sách mới khi nghiên cứu, đề xuất sửa Luật Đất đai năm 2024 nhằm khắc phục những vướng mắc pháp lý thời gian qua.

Nói về thị trường bất động sản đang thiếu nguồn cung về nhà ở giá trung bình, giá rẻ, ông Lê Hoàng Châu cho rằng, nguyên nhân chủ yếu là vướng mắc về thể chế khiến các dự án nhà ở xã hội không thu hút doanh nghiệp và các nhà đầu tư.

Cũng theo ông Lê Hoàng Châu, Nhà nước cần điều chỉnh lại cơ cấu sản phẩm thị trường bất động sản, tăng số lượng căn hộ thương mại giá rẻ; hỗ trợ người mua được vay tín dụng dài hạn với lãi suất hợp lý, ổn định theo chu kỳ dài hạn; có cơ chế về giá để người dân có thể tiếp cận được nhà ở thương mại giá cả hợp lý…

Phân tích nhiều bất cập của thị trường bất động sản và nhà ở hiện hành, TS Trần Du Lịch kiến nghị Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội cần tăng cường giám sát trong lĩnh vực bất động sản, nhà ở xã hội, nhà ở thương mại. Trong đó, ông nhấn mạnh việc giám sát phải bắt đầu từ quá trình đô thị hóa; chuyển đổi mục đích đất nông nghiệp thành đất ở; quy hoạch; triển khai các dự án nhà ở thương mại…

PGS.TS, đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường nhìn nhận, giám sát là song hành, đồng hành với quá trình thực thi chính sách, pháp luật để phát hiện kịp thời các vướng mắc, chứ không phải thực thi xong rồi mới giám sát. Vì vậy, hoạt động giám sát cần được thực hiện thường xuyên, liên tục, chứ không chỉ sau khi có vấn đề phát sinh.

Cũng theo đại biểu Hoàng Văn Cường, giám sát nhằm tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong thực thi chính sách, pháp luật nhưng không phải tất cả khó khăn, vướng mắc đều có thể tháo gỡ được ngay mà từ giám sát để phát hiện những vướng mắc do quá trình thực thi, do quy định, hướng dẫn thi hành. Do vậy, đại biểu cho rằng, giám sát cần phải đi vào, nắm được những vấn đề của người dân, doanh nghiệp; phải yêu cầu được các cơ quan hoạch định chính sách giải trình được những vướng mắc trong quy định…