Không thể dung thứ cho “căn bệnh” sách giả

Việc cơ quan chức năng triệt phá đường dây in sách giả quy mô lớn tại Hà Nội một lần nữa cho thấy nạn làm giả, buôn bán sách vẫn diễn biến phức tạp, đe dọa nghiêm trọng đến môi trường giáo dục và đời sống văn hóa. Đây không chỉ là câu chuyện của ngành xuất bản, mà còn là thách thức đối với pháp luật, ý thức xã hội và sự liêm chính trong tri thức.

Hàng trăm nghìn cuốn sách giáo khoa tiếng Anh cùng nhiều ấn phẩm khác bị làm giả đã bị lực lượng công an thu giữ. Quy mô vụ việc đủ để cho thấy đây không phải hành vi nhỏ lẻ, mà là một đường dây có tổ chức, có đầu mối in ấn, phân phối, thậm chí cả hệ thống tiêu thụ. Những kẻ làm giả rõ ràng đã coi thường pháp luật, bất chấp hậu quả, chỉ nhằm trục lợi từ “kho vàng” là nhu cầu học tập, nghiên cứu, tiêu dùng văn hóa của xã hội.

Sách giả không chỉ làm thất thoát lợi nhuận chính đáng của nhà xuất bản, tác giả, mà nguy hại hơn, còn gây sai lệch tri thức, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu học sinh, phụ huynh. Một cuốn sách giáo khoa giả in sai chính tả, sai kiến thức, chất lượng giấy mực kém có thể để lại hậu quả lâu dài, khó lường. Trong khi đó, tâm linh hay đời sống văn hóa cũng bị lợi dụng khi các loại “văn cúng”, “sách phong tục” bị in chui, bán tràn lan, tiềm ẩn rủi ro về niềm tin và nhận thức của cộng đồng.

Người dân rất quan tâm đến vấn đề nhận diện sách giả. (Ảnh minh họa: Đỗ Đạt)

Có một thực tế đáng lo ngại: Nạn sách giả không mới, đã nhiều lần bị cảnh báo, nhưng vẫn tồn tại dai dẳng. Nguyên nhân trước hết là lợi nhuận quá lớn so với chi phí in ấn, trong khi mức xử phạt và tính răn đe của pháp luật còn hạn chế. Nhiều vụ việc chỉ dừng lại ở xử phạt hành chính, tịch thu tang vật, khiến kẻ vi phạm coi như “chi phí kinh doanh rủi ro”.

Vụ triệt phá lần này cho thấy sự quyết tâm của lực lượng công an khi mở rộng điều tra, khởi tố nhiều đối tượng, từ người tổ chức sản xuất đến chủ nhà sách tiêu thụ. Đây là tín hiệu tích cực, nhưng quan trọng hơn là cần đưa ra những bản án nghiêm khắc, để bất cứ ai có ý định làm giả sách đều phải cân nhắc cái giá phải trả.

Tuy nhiên, cuộc chiến chống sách giả không thể chỉ dựa vào cơ quan chức năng. Nhà xuất bản, đơn vị phát hành phải tăng cường ứng dụng công nghệ chống giả, như tem điện tử, mã QR truy xuất nguồn gốc. Phụ huynh, học sinh, người tiêu dùng cần nâng cao ý thức, không mua sách ở những nguồn rẻ bất thường, không rõ xuất xứ. Mỗi lựa chọn tiêu dùng là một “lá phiếu” góp phần tiếp tay hay ngăn chặn nạn sách giả.

Triệt phá đường dây in sách giả quy mô lớn chỉ là bước khởi đầu. Điều quan trọng là phải xây dựng một môi trường văn hóa liêm chính, nơi tri thức được tôn trọng, quyền tác giả được bảo vệ, và người học có thể yên tâm rằng cuốn sách họ cầm trên tay là sản phẩm chính thống, đảm bảo chất lượng.

Một xã hội văn minh không thể chấp nhận sự “hỗn loạn tri thức” do sách giả gây ra. Càng không thể để thế hệ trẻ – những người đang học tập, hình thành nhân cách và tri thức – bị đầu độc bởi những ấn phẩm sai lệch, kém chất lượng. Mỗi cuốn sách chính thống không chỉ là hàng hóa, mà còn là kết tinh của công sức tác giả, uy tín của nhà xuất bản, và trách nhiệm với cộng đồng.

Sách giả, vì thế, không chỉ là hành vi gian lận kinh tế, mà còn là tội ác đối với văn hóa, tri thức và tương lai. Pháp luật cần cứng rắn hơn, xã hội cần tỉnh táo hơn, và mỗi người tiêu dùng cần trở thành “lá chắn” chống lại vấn nạn này. Chỉ khi ấy, những đường dây in ấn “khủng” mới thực sự không còn đất sống.