Kỳ thủ giành học bổng toàn phần tiến sĩ trước khi tốt nghiệp đại học

Trần Vương Mai Khanh (sinh năm 2003) bắt đầu chơi cờ vua từ năm lên 6 tuổi, trong một lần được ba dẫn đi ngang qua lớp học cờ. Thấy con chăm chú, tò mò nên ba Khanh cho con chơi thử sức. Không ngờ, chỉ sau một thời gian ngắn, cô bé đã tiến bộ rất nhanh. Một thời gian sau, Khanh bắt đầu tham gia giải đấu đầu tiên và giành được huy chương.

Từ đó, những thành tích nối tiếp đến với Khanh với hàng trăm huy chương tại các giải đấu từ trong nước đến quốc tế, nổi bật là Huy chương Bạc Giải vô địch cờ vua trẻ thế giới U8 vào năm 2011.

Thế nhưng, khi đang là một trong những kỳ thủ đầy triển vọng, Mai Khanh lại chọn chơi cờ ít lại để tập trung vào học tập. 

“Khi ấy, em nghĩ việc học vẫn nên là ưu tiên hàng đầu, còn chơi cờ chỉ để bản thân thỏa mãn đam mê. Nhưng cũng nhờ chơi cờ, em đã rèn được tư duy chiến lược, tính kỷ luật và bản lĩnh – nền tảng để em theo đuổi con đường nghiên cứu sau này”, Khanh nói.

Từ kỳ thủ nhí đến sinh viên ngành Hóa

Cấp 3, Mai Khanh thi đỗ vào lớp chuyên Văn của Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong (TPHCM). Dẫu vậy, nữ sinh lại có tình yêu đặc biệt với môn Hóa. Có ba là một kỹ sư Hóa, Khanh thường được nghe ba kể về những vấn đề trong đời sống liên quan đến hóa học. Ba cũng khuyến khích Khanh thử bắt tay vào việc nghiên cứu về những chủ đề mình quan tâm.

Vì thế, năm lớp 11, Khanh quyết định thực hiện một dự án sử dụng dịch chiết keo ong – lá chè xanh để thay thế màng bọc thực phẩm nhằm làm giảm rác thải nhựa. Thời điểm đó, Khanh cũng đi tới các trại nuôi ong để lấy keo ong và khảo sát tính kháng khuẩn của keo ong thông qua các thí nghiệm thực hiện tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên.

Dự án này sau đó đã giành giải khuyến khích nghiên cứu khoa học cấp trường và trở thành bước ngoặt khiến Khanh quyết tâm theo đuổi ngành Hóa. 

Dù học lớp chuyên Văn, Khanh lại chọn khối B để thi đại học và đỗ vào ngành Kỹ thuật Hóa học của Trường Đại học Bách khoa – Đại học Quốc gia TPHCM. Nữ sinh theo học chương trình liên kết của trường này và Đại học Adelaide (Úc). Tại đây, sinh viên có 2 năm đầu học trong nước và 2 năm cuối chuyển tiếp sang học trường đối tác.

“Khi vào đại học, vì các bạn được tiếp xúc nhiều với môn Hóa từ trước nên có nền tảng hơn. Để theo kịp các bạn, em cũng phải tự học rất nhiều để lấp khoảng trống còn thiếu hụt”, Khanh nói.

Trong 4 năm đại học, khó khăn nhất với Khanh là giai đoạn vừa chuyển tiếp sang học tập tại Úc. Học kỳ 1 tại đây bắt đầu từ tháng 2, trong khi ở Việt Nam lại bắt đầu từ tháng 9. Giai đoạn đầu vì học chậm hơn các bạn, nữ sinh luôn cảm thấy “bản thân bị tụt lại phía sau”.

“Để có thể bắt kịp với việc học trên lớp, có những ngày không phải học ở trường, em thường ngồi trong thư viện học liên tục suốt 10 giờ, cho đến tận 22h đêm”, Khanh nhớ lại.

Nhờ sự nỗ lực ấy, sau học kỳ đầu tiên, mọi thứ cũng dần đi vào quỹ đạo. Từ đó, Khanh mới bắt đầu bắt tay vào nghiên cứu. Khanh xin tham gia vào một phòng thí nghiệm của trường và có cơ hội thực hiện một số dự án cụ thể.

Năm 2023, nữ sinh tham gia dự án chế tạo pin kẽm-ion (ZIBs) cỡ lớn, ứng dụng trong hệ thống năng lượng mặt trời và thiết bị đeo. Ngay sau khi hoàn thành, Khanh tiếp tục tham gia một dự án khác kéo dài 8 tháng, tập trung thiết kế quy trình tái chế pin lithium-ion từ các thiết bị điện tử di động.

Trước khi tốt nghiệp, nữ sinh cũng kịp hoàn thành dự án về phát triển quy trình thu hồi kim loại từ pin xe điện đã qua sử dụng bằng phương pháp thủy luyện với dung môi thân thiện môi trường. 

Đề tài này cũng chính là dự án tốt nghiệp của Khanh. “Vì đây là hướng đi mới nên em phải tìm hiểu rất nhiều, từ tổng hợp dung môi đến tối ưu hóa điều kiện tách kim loại. Kết quả cho thấy phương pháp có tiềm năng cao để tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng”, Khanh cho biết.

Giành học bổng toàn phần tiến sĩ khi chưa tốt nghiệp

Quá trình nghiên cứu cũng khiến Khanh nhận ra mình có mối quan tâm đến việc tái chế pin mặt trời – nguồn năng lượng sạch nhưng lại có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nếu không được xử lý đúng cách. 

Nhận ra tầm quan trọng và tính cấp thiết của việc tái chế pin mặt trời – vừa giải quyết rác thải, vừa tận dụng tài nguyên, có lợi về mặt kinh tế, Khanh quyết định theo đuổi hướng nghiên cứu chiết tách và thu hồi vật liệu có giá trị từ các tấm pin năng lượng mặt trời hết hạn sử dụng, bằng các dung môi an toàn, chi phí thấp.

Nhờ định hướng rõ ràng và sự chủ động từ sớm, Khanh quyết định tiếp tục học lên bậc tiến sĩ ngay sau khi hoàn thành chương trình cử nhân. Với thành tích tốt nghiệp loại xuất sắc (First Class Honours) ngành Kỹ thuật Hóa học tại Đại học Adelaide, Khanh đủ điều kiện xét tuyển bậc tiến sĩ.

Nữ sinh Việt chủ động tìm và liên hệ với giáo sư hướng dẫn có cùng hướng nghiên cứu mình mong muốn theo đuổi, đồng thời tập trung hoàn thiện hồ sơ với nhiều dự án liên quan tới hướng nghiên cứu tái chế pin mặt trời. 

Ngày 31/7 vừa qua, Mai Khanh chính thức nhận tin trúng tuyển chương trình tiến sĩ với học bổng toàn phần kèm sinh hoạt phí trị giá 40.000 AUD/năm tại Đại học Adelaide – mức cao nhất dành cho sinh viên quốc tế. Đây là một trong 8 trường đại học hàng đầu nước Úc, tiên phong trong nghiên cứu vật liệu, năng lượng sạch và phát triển bền vững

“Em rất vui vì công sức của mình được ghi nhận. Trước đây, em chưa từng nghĩ mình sẽ đi theo con đường nghiên cứu. Nhưng càng đi, em càng thấy đây là con đường mình muốn theo đuổi”, Khanh bày tỏ.

Thời gian sắp tới, nữ sinh Việt mong muốn góp phần tạo ra quy trình tái chế pin mặt trời có thể ứng dụng vào thực tế, vừa khai thác hiệu quả lợi ích về kinh tế, vừa giúp bảo vệ môi trường.

Nam sinh Việt điều hành startup công nghệ, được quỹ lớn của Mỹ rót 13 tỷ đồngNguyễn Hoàng Nam, sinh viên Đại học California tại Los Angeles (Mỹ), vừa gọi vốn thành công 500.000 USD (khoảng 13 tỷ đồng) từ Y Combinator, quỹ đầu tư từng “chống lưng” cho nhiều công ty “kỳ lân” như Airbnb, Dropbox, OpenAI…