“Làm sạch” ngôn ngữ dung tục ở học đường: Mệnh lệnh cuộc sống!

Như mọi khi, trước khi đi làm bao giờ tôi cũng ghé chú gần nhà thưởng ly cà phê sáng. Đang nhâm nhi, bỗng nhiên chú hỏi: “Cháu có biết nguyên nhân nào mà học sinh bây giờ ăn nói tục tĩu quá? Ngành Giáo dục hoặc Hà Nội mình phải có giải pháp nào chấm dứt tình trạng này, không sẽ rất nguy hiểm”.

Nghe “nỗi niềm” của chú, một người Hà Nội gốc, nay bước sang tuổi hơn bảy mươi, hằng ngày đến cổng trường đón cháu nội phải chứng kiến những ngôn từ tục tĩu đến “chối tai” từ những học sinh “măng non”, thế hệ tương lai của Thủ đô và đất nước không chạnh lòng và ưu tư sao được. Không phải ngẫu nhiên, người xưa luôn đề cao việc “Học ăn, học nói, học gói, học mở”, trước khi học chữ. Vì đơn giản, ngôn ngữ là công cụ của tư duy. Lời nói luôn thể hiện với hành động. Nếu một người có lời nói đẹp thì hành động đi kèm cũng đẹp và ngược lại. Chẳng thế, thế hệ trước nói chung, người Hà Nội xưa nói riêng rất chú trọng việc giáo dục con cái theo phương thức trên. Điều này đã tạo ra “thương hiệu” người Tràng An thanh lịch lưu danh đến hiện tại.

“Học ăn, học nói, học gói, học mở”, nhưng vấn đề còn nguyên tính thời sự đối với Ngành Giáo dục và Đào tạo nói chung, Thủ đô nói riêng (Ảnh minh họa thế hệ trẻ là tương lai của đất nước)

Cùng với sự phát triển của nền kinh tế, sự khá giả của mỗi gia đình, chưa bao giờ các cháu được thụ hưởng đời sống vật chất, tinh thần đủ đầy như hiện tại; chưa bao giờ các cháu được học nhiều, được hưởng thụ thành quả của khoa học công nghệ đến thế, song cũng chưa khi nào mà đại bộ phận giới trẻ từ học sinh tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông và cả sinh viên nói tục đến thế. Những từ xưng danh vốn rất đẹp trong giao tiếp như “tớ”, “cậu”, “bạn” giờ đa số chuyển sang thể loại “mày”, “tao”. Gặp nhau, nói chuyện, trao đổi công việc, vui, buồn, hay bất bất luận việc gì cũng “văng” những câu tục tĩu đầu tiên. (Tất nhiên, cũng phải công bằng nói rằng vẫn còn nhiều học sinh giữ được lễ phép trong văn hóa giao tiếp xét về mặt ngôn từ thể hiện). Thói xấu nói tục từ xã hội, thậm chí gia đình đã tiêm nhiễm, xâm nhập vào giới trẻ, học sinh lúc nào không hay. Chỉ biết nó đang trở thành trào lưu, thành ngôn ngữ “chính thống” trong giao tiếp. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm cho bạo lực học đường có xu hướng gia tăng thời gian qua.

Giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu, nên việc truyền tải kiến thức (tự nhiên, xã hội…) với học sinh là rất đỗi quan trọng, nhưng giáo dục như cách mà người xưa dạy “học ăn, học nói, học gói, học mở” còn quan trọng hơn nhiều. Vì đó mới là điều cần và đủ để tạo một thế hệ phát triển toàn diện, có kiến thức, có văn hóa, sống nhân văn tràn ngập tình yêu thương, luôn ứng xử đẹp. Vậy vấn đề đặt ra làm thế nào “làm sạch” ngôn ngữ giao tiếp tục tĩu trong trường học? Theo quy định hiện hành của Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ mới quy định học sinh bị vi phạm quy chế, gây rối trong lớp học, trong trường… thì bị hình thức kỷ luật như “viết kiểm điểm”, chứ chưa có mục nào về hình thức kỷ luật cho các vấn đề liên quan đến ngôn ngữ giao tiếp. Để không còn nói bậy trong môi trường học đường, có lẽ đã đến lúc Thành phố phải “tự giải quyết” vấn đề này của riêng mình. Đầu tiên ngành Giáo dục – Đào tạo Thủ đô phát động và hành động thực chất phong trào “Nói lời hay, làm việc tốt” trong toàn hệ thống giáo dục; tiếp đó ban hành chế tài (quy định) về mặt pháp lý liên quan đến khiển trách, kỷ luật đối với học sinh nói bậy. Đồng thời, có quy định trách nhiệm đối với lãnh đạo trường (hiệu trưởng), cô giáo chủ nhiệm trong vấn đề này. Hàng tháng, ngoài chuyên môn, tỷ lệ học sinh không nói bậy cũng là yếu tố đánh giá xếp loại thi đua của giáo viên.

“Lửa thử vàng, gian nan thử sức”, vì một thế hệ trẻ phát triển toàn diện, vì Thủ đô văn hiến – Văn minh cần phải “nắn” ngay “việc nói” khi các em còn ngồi trên ghế nhà trường, trong đó lấy kỷ luật, kỷ cương làm đầu mới có thể loại ngôn ngữ dung tục ra khỏi chốn học đường.