Làn sóng mẹ đơn thân ở Trung Quốc

Hiện, quốc gia này có khoảng 30 triệu bà mẹ đơn thân, theo số liệu mới công bố của Bộ Nội vụ Trung Quốc.

Trong các gia đình ly hôn, 83% số bà mẹ nhận nuôi con và tiếp tục cuộc sống gia đình. Họ tái định nghĩa vai trò làm mẹ, cân bằng giữa trách nhiệm và tự do, chứng minh rằng sự trọn vẹn có thể đến dưới nhiều hình thức.

“Bất đồng tình cảm và nhận thức ngày càng cao của phụ nữ khiến tỷ lệ ly hôn tăng, nhưng xã hội vẫn ít hỗ trợ mẹ đơn thân”, bà Li Jiao, nhà tâm lý tư vấn, nhận định.

Báo cáo Tình trạng sống và Nhu cầu của mẹ đơn thân tại 10 thành phố cho thấy 64,6% ngại công khai tình trạng làm mẹ đơn thân vì sợ bị đánh giá. Khi tiết lộ con mình đến từ gia đình đơn thân, 50,5% lo con bị coi là khiếm khuyết, 37,7% sợ con bị cô lập.

Bà Li cho rằng sau ly hôn, mẹ đơn thân đối mặt nhiều áp lực tâm lý như tự nghi ngờ do định kiến, thu mình vì mất bạn đời và day dứt về hạnh phúc của con. Theo bà, để hỗ trợ tốt hơn, xã hội cần tái định nghĩa chuẩn mực gia đình, xây dựng dịch vụ cộng đồng, triển khai đường dây nóng tư vấn tâm lý do chính phủ điều hành và áp dụng các biện pháp can thiệp phòng ngừa.

Guo Jia, 40 tuổi, là giám đốc công ty truyền thông văn hóa Shomiux ở Bắc Kinh đã tự định hình cuộc sống của mình. Năm 2019, cô ly hôn sau khi nhận ra chồng không cùng quan điểm sống. Sau khi trở thành mẹ đơn thân, Guo tái thiết cuộc sống tài chính, cảm xúc và làm bạn với con trai 8 tuổi.

Cô khởi nghiệp doanh nghiệp với hơn 80 nhân viên và dần gỡ mác mẹ đơn thân. Guo nói với cô, đó là huy hiệu của lòng dũng cảm. “Người ta nghĩ chúng tôi vật lộn hay đáng thương, nhưng tôi kiểm soát cuộc đời mình”, cô nói.

Liệu pháp tâm lý và mạng lưới hỗ trợ giúp cô giữ vững tinh thần cho bản thân và con. Guo sáng lập Mei Club cộng đồng mẹ đơn thân ở độ tuổi 30-45 tuổi. Họ chung mục tiêu cùng nhau phát triển bản thân. “Một thành viên từng suy sụp vì bị chồng lừa dối nhưng theo thời gian, cô ấy trở nên tự tin, độc lập. Hành trình của cô ấy tiếp thêm sức mạnh cho tôi”, Guo kể.

Các thành viên tin họ không bác bỏ đàn ông hay hôn nhân, mà là đủ mạnh mẽ để chọn điều tốt nhất cho mình. Họ cho rằng mẹ đơn thân không phải là bước lùi, mà là lựa chọn cho thấy sức mạnh và lối sống khác biệt.

Cheng Kaixi, 37 tuổi, nhân viên công ty công nghệ quảng cáo ở Quảng Châu, cân bằng giữa công việc căng thẳng và vai trò làm mẹ. Cô quyết định chấm dứt cuộc hôn nhân 8 năm.

Cheng nhận thấy hôn nhân truyền thống chất chứa gánh nặng cảm xúc, trách nhiệm chăm sóc, quản lý gia đình, đáp ứng kỳ vọng xã hội. Người chồng lý tưởng, với cô, phải là bạn đồng hành, người cha tận tâm, chỗ dựa đáng tin. Nhưng chồng Cheng không tham gia nuôi con, khoảng cách cảm xúc ngày càng lớn, và cô biết mình không cần hôn nhân để sống.

Việc giải thích cho con gái 11 tuổi và con trai 6 tuổi là khó khăn lớn lớn. Cheng muốn các con hiểu đây không phải thất bại, mà là xây dựng cuộc sống lành mạnh hơn.

Sau ly hôn, Cheng không cần tái thiết nhiều, vì trước đó đã gánh vác hầu hết trách nhiệm. Tuy nhiên, áp lực tài chính tăng khi cô chu cấp cho con gái, cha mẹ già. Con trai do cha nuôi. “Học phí, chi phí nhà cửa, sinh hoạt tăng, nhưng tôi đón nhận thử thách. Nó giúp tôi nhận ra mình mạnh mẽ, kiên cường”, cô nói.

Dù phát triển bản thân, cô đối mặt định kiến xã hội. Mẹ cô ngại chia sẻ với người thân vì xấu hổ. Bạn bè gọi Cheng là mẹ đơn thân tràn đầy năng lượng.

Cô hy vọng tìm mối quan hệ mới, sẵn sàng tái hôn. “Tôi học giao tiếp, hiểu bản thân rõ hơn để mối quan hệ trưởng thành, bình đẳng”, cô nói.

Chen Jing, 43 tuổi, làm mẹ đơn thân từ hơn 10 năm trước. Ly hôn là bước đầu giúp cô lấy lại cuộc sống. “Muốn sống thật, tôi phải thoát khỏi kỳ vọng xã hội”, cô nói. “Tôi tưởng mình gục ngã, nhưng hóa ra trở thành chiến binh”.

Chen tập trung vào tài chính và sự nghiệp nhân sự tại một công ty thuộc nhóm Fortune 500. Nhờ trị liệu tâm lý, cô lấy lại tự tin, hiểu rõ giá trị bản thân. Năm 2021, cô tái hôn, sinh con thứ hai. Chen đưa các con đến Bắc Mỹ, châu Âu, châu Phi, du lịch.

Trên thực tế, Trung Quốc đang thay đổi trong cấu trúc gia đình, đặc biệt là xu hướng ngại kết hôn. Năm ngoái, cả nước ghi nhận 6,11 triệu ca đăng ký kết hôn và 2,62 triệu ca ly hôn, theo Bộ Nội vụ. So với năm 2023, số cuộc hôn nhân giảm 20,5%, trong khi ly hôn tăng 1,08%.

Riêng quý 1/2025, có 1,81 triệu cặp đăng ký kết hôn và 630.000 vụ ly hôn, cho thấy xu hướng kết hôn tiếp tục giảm.

Gu Xiaodan, luật sư tại Công ty luật Golden Trust ở Thượng Hải, cho biết mẹ đơn thân ngày càng phổ biến khi tỷ lệ ly hôn tăng.

“Một trong những khó khăn lớn nhất là thi hành phán quyết hỗ trợ nuôi con”, cô nói.

Cô cho biết luật hôn nhân hiện nay tập trung vào bảo vệ tài sản và quyền trẻ vị thành niên, thay vì chỉ giữ mô hình gia đình truyền thống. Cách tòa án xử lý ly hôn cũng thay đổi, phản ánh thái độ xã hội cởi mở hơn với mẹ đơn thân.

Dù ghi nhận tiến bộ, Gu cho rằng cần thêm hỗ trợ từ cộng đồng. Luật chỉ là khung, còn hỗ trợ thực sự đến từ các dịch vụ pháp lý, tư vấn và chính sách phù hợp tại nơi làm việc.

“Ly hôn không phải kết thúc ổn định mà là khởi đầu của sự tự chủ”, cô nói.

Ngọc Ngân (Theo China Daily)