Lan tỏa giá trị bài hát “Như có Bác trong ngày đại thắng”

Bài hát của Nhân dân

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (1945 – 2025), chiều 29/8, Báo Nhân Dân tổ chức trang trọng Lễ tiếp nhận bản thảo và bản quyền bài hát “Như có Bác trong ngày đại thắng” do nhạc sĩ Phạm Tuyên và gia đình trao tặng.

Nhạc sĩ lão thành Phạm Tuyên là một trong những nhạc sĩ tiêu biểu của âm nhạc cách mạng Việt Nam, với gia tài đồ sộ khoảng 700 tác phẩm. Sáng tác vào tối 28/4/1975, khi nghe tin quân ta tiến vào Sài Gòn, “Như có Bác trong ngày đại thắng” được nhạc sĩ Phạm Tuyên hoàn thành trong vỏn vẹn 2 giờ.

Được viết trong đêm 28/4/1975 dưới ánh đèn vàng đầu cầu thang khu tập thể Khương Thượng, chỉ với bút chì và mẩu giấy nhỏ, ca khúc đã kịp vang lên lúc 17 giờ 5 phút ngày 30/4/1975 trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam, ngay sau bản tin lịch sử.

Ngay ngày 2/5/1975, Báo Nhân Dân in trọn ca khúc, mở ra hành trình từ trang báo đến đời sống: Vào sân trường, mái nhà, lễ kỷ niệm; vượt qua biên giới tới nhiều quốc gia để kể câu chuyện Việt Nam bằng một thứ ngôn ngữ ai cũng hiểu – niềm vui độc lập và đoàn tụ.

Phát biểu tại lễ trao tặng, đồng chí Lê Quốc Minh – Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, khẳng định, bài hát “Như có Bác trong ngày đại thắng” đã trở thành khúc khải hoàn của tinh thần đại đoàn kết và khát vọng độc lập.

Với giai điệu hùng tráng và lời ca “Việt Nam – Hồ Chí Minh!”, bài hát không chỉ là biểu tượng của niềm tự hào dân tộc mà còn khơi dậy lòng yêu nước, truyền cảm hứng cho các thế hệ về ý chí kiên cường và giá trị của độc lập – tự do – hạnh phúc.

Đồng chí Lê Quốc Minh chia sẻ, trong khi thực hiện các chương trình nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Báo Nhân Dân rất bất ngờ khi nhận được lời đề nghị trao tặng bài hát “Như có Bác trong ngày đại thắng” từ nhạc sĩ Phạm Tuyên và gia đình. Trong số các bài hát hay về đất nước, đây là bài được vang lên ở bất kỳ sự kiện nào.

Ngay trong chương trình nghệ thuật “Tổ quốc trong tim” của Báo Nhân Dân tổ chức, khi chương trình kết thúc, 50 nghìn khán giả tại sân vận động Mỹ Đình đã cùng nhau hát vang bài hát này. Không chỉ ở Mỹ Đình, mà ở các nền tảng xã hội, nhiều khán giả cũng đã tham gia một cách hết sức tự nhiên.

“Chúng tôi đã không công bố việc trao tặng ca khúc ‘Như có Bác trong ngày đại thắng’ trong thời điểm đó vì muốn giữ một bí mật nho nhỏ cho đến ngày hôm nay. Thay mặt phóng viên, biên tập viên các thế hệ, Báo Nhân Dân xin bày tỏ sự xúc động khi đã được nhạc sĩ tin tưởng, gửi gắm ca khúc hết sức thân thuộc này.

Báo Nhân Dân sẽ có trách nhiệm hơn trong việc lan tỏa, gìn giữ ca khúc này mạnh mẽ hơn bằng nhiều hình thức khác nhau cho các thế hệ sau”, đồng chí Lê Quốc Minh chia sẻ.

Bà Phạm Hồng Tuyến, con gái nhạc sĩ Phạm Tuyên cho biết: “Trong gia đình chúng tôi vẫn thường nói với nhau: “Như có Bác trong ngày đại thắng” là bài hát của Nhân dân. Cha tôi luôn giữ tâm niệm: Âm nhạc chỉ thật sự sống khi nó thuộc về cộng đồng.

Vì thế, khi chúng tôi quyết định tặng lại toàn bộ quyền quản lý và sử dụng ca khúc cho Báo Nhân Dân, đó là cách chúng tôi tiếp nối tinh thần ấy: Trao lại tác phẩm cho một thiết chế công, nơi có sứ mệnh và năng lực gìn giữ những giá trị chung, để bài hát đi tiếp, bền bỉ và sáng rõ hơn”.

“Như có Bác trong ngày đại thắng” – “bài hát của Nhân dân” được trao về “tờ báo của Nhân dân”.

Từ khoảnh khắc ấy, “Như có Bác trong ngày đại thắng” không chỉ được chuyển giao quyền quản lý và sử dụng, mà còn được gửi gắm vào một cam kết văn hóa – gìn giữ, lan tỏa và làm mới di sản chung theo cách trang nghiêm, chuẩn mực và bền bỉ.

Nuôi lớn niềm tự hào, bồi đắp tình yêu nước

“Như có Bác trong ngày đại thắng” là giai điệu mà người Việt Nam không chỉ nghe bằng tai, mà còn chạm tới bằng ký ức.

Khán thính giả gọi “Như có Bác trong ngày đại thắng” là “bài hát của Nhân dân” bởi những lý do rất giản dị: Nó cất lên đúng lúc lòng người cần một câu hát để gọi tên hạnh phúc chung; nó đủ giản dị để ai cũng có thể hát và đủ chuẩn xác để nói thay cho cộng đồng về lòng biết ơn với Bác Hồ, với những thế hệ đã hy sinh; nó sống dài lâu ở những nơi bình dị nhất: Sân trường, bếp nhà, con ngõ ngày lễ, nơi ký ức được truyền tay bằng giọng hát và ánh nhìn.

Bởi vậy, quyết định trao tặng quyền quản lý và sử dụng ca khúc cho Báo Nhân Dân mang tính biểu tượng sâu sắc: trao về cộng đồng thông qua một thiết chế công đại diện cho tiếng nói của Nhân dân.

Việc tiếp nhận của Báo Nhân Dân vì thế không chỉ là một thủ tục pháp lý, mà là một lời hứa gìn giữ và phát huy giá trị: đảm bảo ca khúc được cất lên đúng nơi, đúng lúc, đúng cách; tôn trọng nguyên bản và bối cảnh lịch sử; đồng thời mở ra những cách thức giới thiệu phù hợp với công chúng trẻ, để di sản không hóa thạch mà tiếp tục sống giữa đời sống đương đại.

Cùng với công tác bảo hộ và quản trị quyền bài bản, “bài hát của Nhân dân” sẽ tiếp tục được hát đúng cách, đúng chỗ, giữ vững phẩm chất thẩm mỹ và tinh thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.

Có một vòng tuần hoàn đẹp đã khép và cũng đã mở ra: Năm 1975, Báo Nhân Dân là nơi in trọn ca khúc ngay sau đại thắng; hôm nay, tác phẩm trở về với tòa soạn như trở về “ngôi nhà chung” của ký ức một thời.

Từ ngôi nhà ấy, giai điệu sẽ đi xa theo cách bền bỉ nhất qua những tiết học âm nhạc, những chương trình nghệ thuật trang nghiêm, những chiến dịch truyền thông chạm đến trái tim, những dịp kỷ niệm nhắc ta về một buổi chiều tháng Tư bất tận.

“Như có Bác trong ngày đại thắng” không dài nhưng đủ để bắc một cây cầu giữa lịch sử và hiện tại. Mỗi lần ca khúc cất lên, ta nghe trong đó một lời tri ân hiền hòa, một bài học công dân mộc mạc và một lời hứa về tương lai: Rằng có những giá trị, càng gìn giữ chung, càng sáng rõ.

Từ hôm nay, khi bài hát có một nơi nương náu xứng đáng, nó sẽ tiếp tục sống đời sống của cộng đồng – không chỉ là bản nhạc của ký ức, mà còn là nhịp đập của hiện tại, nuôi lớn niềm tự hào, bồi đắp tình yêu nước và thắp sáng sức mạnh đại đoàn kết dân tộc.

Mỗi khi lời ca ấy vang lên, chúng ta lại đứng gần nhau hơn, để nhớ về Bác, nhớ về ngày đại thắng và tin vào những điều tốt đẹp mà chúng ta tiếp tục làm cùng nhau.