Anh Nguyễn Văn An làm việc ở một công ty tư nhân tại phường Phú Diễn (Hà Nội) cho biết, hiện tại anh được doanh nghiệp trả lương 15 triệu đồng mỗi tháng. Ngoài ra, anh còn được nhận thêm các khoản như tiền ăn trưa, xăng xe, phụ cấp công việc… nên hàng tháng vẫn thu nhập đều 20 triệu đồng.

Tuy nhiên, anh An chỉ được doanh nghiệp đóng BHXH dựa trên mức lương cứng 15 triệu đồng hàng tháng. Đây là mức đóng làm căn cứ để tính hưởng lương hưu sau này.

dsc 0331 lao động - tiền lương .jpg
Ảnh minh họa. Lê Anh Dũng.

Anh An bày tỏ, liệu các khoản phụ cấp, hỗ trợ của công ty dành cho anh có được tính đóng BHXH hay không. Nếu doanh nghiệp không tính các khoản này để đóng BHXH có đúng quy định không, có gây thiệt thòi đến lương hưu sau này khi về già không?

Thắc mắc này cũng là băn khoăn của nhiều người lao động, đặc biệt là khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 cùng Nghị định 158/2025 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, với những quy định chi tiết hơn về căn cứ tính tiền lương đóng BHXH bắt buộc.

Không phải khoản nào cũng được tính vào lương đóng BHXH

Theo quy định mới tại Luật BHXH năm 2024 và Nghị định 158/2025/NĐ-CP, người lao động thuộc nhóm thực hiện chế độ tiền lương do doanh nghiệp quyết định sẽ có 3 nhóm khoản thu nhập được tính là tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc:

Mức lương theo công việc hoặc chức danh: Là mức lương tính theo tháng, được ghi trong hợp đồng lao động, được xây dựng theo thang bảng lương của doanh nghiệp theo quy định tại Điều 93 của Bộ luật Lao động.

Các khoản phụ cấp lương: Dùng để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất công việc, điều kiện sinh hoạt hoặc thu hút lao động mà tiền lương chưa tính đủ. Các khoản này phải được nêu rõ trong hợp đồng lao động.

Các khoản bổ sung khác: Nếu xác định được mức tiền cụ thể, trả thường xuyên, ổn định mỗi kỳ trả lương và được ghi rõ trong hợp đồng lao động, thì cũng phải tính vào tiền lương để đóng BHXH.

Các khoản hỗ trợ, phúc lợi như: tiền ăn giữa ca, tiền xăng xe, điện thoại, nhà ở, sinh nhật, hiếu hỉ, nuôi con nhỏ…, nếu được ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động (theo khoản 5 Điều 3 Thông tư 10/2020/TT-BLĐTBXH) thì không phải là tiền lương làm căn cứ tính đóng BHXH bắt buộc.

Điều này đồng nghĩa, dù người lao động nhận được khoản tiền này thường xuyên, nhưng nếu không thỏa thuận rõ trong hợp đồng lao động là phụ cấp lương hoặc khoản bổ sung cụ thể, thì doanh nghiệp không có nghĩa vụ phải đóng BHXH cho phần thu nhập này.

Trường hợp như anh Nguyễn Văn An, nếu các khoản như tiền ăn trưa, xăng xe, phụ cấp công việc… không được ghi rõ là phụ cấp lương hoặc khoản bổ sung có tính thường xuyên trong hợp đồng, thì sẽ không được tính để đóng BHXH. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến mức lương hưu sau này.

Doanh nghiệp lúng túng, người lao động dễ thiệt

Thực tế tại nhiều doanh nghiệp, ngoài lương cơ bản và phụ cấp chính, người lao động còn nhận nhiều khoản hỗ trợ khác. Một số khoản này có mức tiền rõ ràng, được trả đều đặn hàng tháng, nhưng lại không được quy định rõ tên gọi hoặc tính chất trong hợp đồng, khiến doanh nghiệp bối rối không biết có phải đóng BHXH hay không.

Mới đây, trong công văn gửi Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham Việt Nam), Cục Tiền lương và BHXH (Bộ Nội vụ) đã có hướng dẫn cụ thể nhằm làm rõ cách xác định tiền lương đóng BHXH bắt buộc theo quy định tại Nghị định 158/2025.

Để tránh thiệt thòi, người lao động nên: Rà soát lại nội dung hợp đồng lao động, đối chiếu với các khoản thu nhập thực tế; Đề nghị doanh nghiệp làm rõ và cập nhật các khoản phụ cấp, bổ sung đúng quy định. Yêu cầu minh bạch về mức tiền lương làm căn cứ đóng BHXH hàng tháng, vì đây là cơ sở tính lương hưu sau này.

Khoản tiền người lao động nhận hàng tháng có thể cao, nhưng nếu chỉ một phần được tính đóng BHXH, thì mức lương hưu sẽ thấp hơn kỳ vọng. Hiểu đúng quy định và chủ động với quyền lợi của mình là cách tốt nhất để người lao động bảo vệ tương lai an sinh khi về nghỉ hưu.

Đóng BHXH 20 năm nhưng chưa đủ tuổi hưu, người lao động có quyền chọn chế độ nào?Khi chưa đủ tuổi nghỉ hưu, người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) 20 năm băn khoăn: Liệu có được nhận lương hưu sớm hay làm thủ tục hưởng trợ cấp một lần?