Hôm nay (4/11), Quốc hội thảo luận dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng Những điểm mới và định hướng quan trọng trong dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu khai mạc hội nghị.

Thưa các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Trung ương Đảng,

Thưa các đồng chí Đại biểu dự Hội nghị.

Hôm nay, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 14 – khai mạc trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu công tác năm 2025, các mục tiêu nhiệm kỳ 2020-2025 và công việc chuẩn bị cho Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng. Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Tôi nhiệt liệt chào mừng các đồng chí Ủy viên Trung ương, các đồng chí Đại biểu về dự Hội nghị, xin gửi tới các đồng chí lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, thành công.

Thưa các đồng chí,

Hội nghị lần này tập trung vào hai nội dung lớn, đó là (1) Nhóm vấn đề về công tác Đại hội XIV của Đảng và (2) Nhóm vấn về xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Trong từng nhóm vấn đề sẽ có nhiều nội dung cụ thể, đặc biệt trong nhóm vấn đề về Công tác chuẩn bị Đại hội XIV của Đảng. Tài liệu Hội nghị các đồng chí đã nhận từ Ban tổ chức Hội nghị. Tôi tin rằng các đồng chí đã nghiên cứu kỹ và sẵn sàng đóng góp ý kiến trong các ngày diễn ra Hội nghị.

Thời gian gấp, công việc nhiều, yêu cầu cao, nhưng càng trong thời khắc quyết định, chúng ta càng phải nỗ lực, tranh thủ thời gian, làm việc với tinh thần vượt qua thách thức, vượt qua chính mình với tư duy chiến lược và hành động quyết liệt vì lợi ích quốc gia-dân tộc, vì vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng cộng sản Việt Nam.

Để góp phần cho Hội nghị thành công, Tôi có một số điểm gợi mở với các đồng chí như sau:

Thứ nhất: Về công tác chuẩn bị, lựa chọn, giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV của Đảng.

Tại Hội nghị Trung ương 13, trên cơ sở đề nghị của Bộ Chính trị, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã biểu quyết thống nhất, tập trung cao, giới thiệu nhân sự Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV (chưa bao gồm các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư đủ điều kiện tái cử và trường hợp đặc biệt) cơ bản đảm bảo cơ cấu, số lượng, tiêu chuẩn, điều kiện, địa bàn, lĩnh vực công tác theo Phương hướng công tác nhân sự Đại hội XIV của Đảng, Quy chế bầu cử trong Đảng và kế hoạch hoạt động của Tiểu Ban Nhân sự Đại hội XIV của Đảng. Đây là cơ sở, kinh nghiệm hết sức quan trọng để chúng ta tiếp tục kế thừa, phát huy trong công tác chuẩn bị, lựa chọn, giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư và nhân sự Lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước khóa XIV, nhiệm kỳ 2026-2031.

Tại Hội nghị này, Ban chấp hành Trung ương sẽ cho ý kiến về số lượng Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư nhiệm kỳ Đại hội XIV và lựa chọn nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV. Đây là công việc đặc biệt hệ trọng, là cốt lõi của cốt lõi vì mọi việc đều quyết định bởi con người. Lựa chọn giới thiệu nhân sự cho Ban lãnh đạo cao nhất của Đảng để lãnh đạo triển khai thực hiện các mục tiêu rất cao, rất quyết liệt của phát triển đất nước trong giai đoạn mới nên càng phải kỹ lưỡng, chắc chắn, thận trọng, chính xác. Tôi cho rằng ngoài các tiêu chuẩn lựa chọn theo quy định như đối với các đồng chí ủy viên Trung ương mà chúng ta đặt ra tại Hội nghị Trung ương 12 và 13 vừa qua, việc lựa chọn giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV cần nhấn mạnh thêm một số yêu cầu quan trọng phù hợp với giai đoạn cách mạng mới của Đảng ta, đất nước ta.

Thưa các đồng chí,

Trong bối cảnh quốc tế chuyển động nhanh, cạnh tranh chiến lược gay gắt, chuỗi cung ứng toàn cầu luôn biến động, trong nước đòi hỏi phải tiến hành đồng thời chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi mô hình tăng trưởng… nhằm giữ mức tăng trưởng hai con số bền vững trong nhiều năm để đạt hai mục tiêu 100 năm mà Đảng ta đã đề ra và nhân dân mong chờ, vai trò lãnh đạo của Đảng ở đây đặc biệt quan trọng. Do vậy, trách nhiệm “chọn đúng người cho đúng việc”, nhất là nhân sự cấp cao, những người lãnh đạo đất nước, là điều kiện tiên quyết để đưa tầm nhìn, khát vọng thành kết quả. Chúng ta phải lựa chọn, giới thiệu những người xứng đáng nhất trong số những người xứng đáng tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Những đồng chí đó phải hội đủ bản lĩnh chính trị, đạo đức liêm chính và nêu gương, đặt lợi ích quốc gia-dân tộc, lợi ích nhân dân lên trên hết; phải có tầm nhìn chiến lược sắc bén và năng lực tổ chức để mở khóa các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực, tập hợp sức mạnh. Quan trọng hơn, phải có năng lực tổ chức thực thi: thiết kế mục tiêu rõ ràng, cụ thể, xác lập trách nhiệm cá nhân, đo lường bằng dữ liệu, đưa quyết sách “đi đến cùng” với kỷ luật công vụ cao. Trong kỷ nguyên số, tiêu chí không thể thiếu là năng lực số và tư duy dữ liệu, hiểu biết sâu về kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, quản trị rủi ro và khả năng điều phối liên ngành-liên vùng-liên cấp. Người lãnh đạo cần khả năng huy động nguồn lực xã hội, thiết kế quan hệ đối tác công-tư, tạo lập niềm tin thị trường; khả năng hội nhập quốc tế, ngoại ngữ và văn hóa đối thoại để mở rộng không gian phát triển. Đặc biệt đề cao, coi trọng chất lượng, hiệu quả, sự cống hiến của cán bộ, ưu tiên những cán bộ có những công trình, phương án, dự án mang lại tác động rõ rệt; có năng lực xử lý tình huống trong khủng hoảng (thiên tai, dịch bệnh, tài chính, an ninh phi truyền thống); quyết đoán nhưng biết lắng nghe phản biện, dựa vào dân, vì dân. Người được chọn giới thiệu là người phù hợp nhất với mục tiêu phát triển trong giai đoạn mới, có độ tin cậy cao, sức bền chịu áp lực, ý chí cải cách, chuyển nguồn lực thành động lực, đưa tiềm năng thành tốc độ tăng trưởng kinh tế hai con số để đất nước vươn tới 2 mục tiêu 100 năm.

Tóm lại, bên cạnh các tiêu chuẩn chung mà các đồng chí được quán triệt, được nêu trong các quy định của Đảng, trong lựa chọn, giới thiệu nhân sự tham gia Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XIV, các đồng chí đặc biệt quan tâm tới 5 “điểm cộng”, đó là (1) Có tầm nhìn chiến lược quốc gia, có khả năng giữ tự chủ của đất nước. (2) Có năng lực lãnh đạo, chỉ huy ở quy mô quốc gia. (3) Có uy tín chính trị, liêm chính ở mức biểu tượng để mọi người noi theo, học tập. (4) Có khả năng triển khai Nghị quyết thành kết quả, thành quả có thể đo đếm được. (5) Có đủ sức bền, cả về tinh thần và thể chất, để chịu được áp lực, cường độ công việc trong nhiệm kỳ XIV và có thể là những nhiệm kỳ tiếp theo.

Thứ hai: Về báo cáo kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII trình Đại hội XIV của Đảng.

Ngay sau Đại hội XIII, Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã khẩn trương lãnh đạo, chỉ đạo việc nghiên cứu, quan triệt và triển khai tổ chức thực hiện Nghị quyết Đại hội với nhiều cách làm mới, bài bản, khoa học và hiệu quả. Kịp thời xem xét, cho chủ trương xử lý nhiều vấn đề khó, phức tạp, tồn đọng, kéo dài, khơi thông nguồn lực cho phát triển đất nước, đặc biệt là phát triển kinh tế- xã hội. Lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng, an ninh, đối ngoại; công tác xây dựng, chỉnh đốn đảng và hệ thống chính trị. Thực hiện nghiêm các nguyên tắc của đảng, không ngừng đổi mới phương thức lãnh đạo và phong cách, lề lối làm việc… Nhìn lại nhiệm kỳ XIII, chúng ta đã giữ vững định hướng chiến lược; kiên trì xây dựng, chỉnh đốn Đảng; thúc đẩy hoàn thiện thể chế; kiên định ổn định vĩ mô; đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh; củng cố quốc phòng-an ninh; mở rộng đối ngoại và hội nhập sâu rộng. Nhiều chủ trương lớn được thể chế hóa, nhiều điểm nghẽn được tháo gỡ, nhiều quyết sách mang tính đột phá được triển khai. Chúng ta đã làm được những việc có thể coi là kỳ tích. Song, với tinh thần tự soi, tự sửa, các đồng chí cũng cần đóng góp ý kiến để Trung ương khóa XIV khắc phục những hạn chế, khuyết điểm như: (i) một số chính sách chậm đi vào cuộc sống, còn nợ văn bản hướng dẫn, tổ chức triển khai chưa đồng đều; (ii) phân cấp, phân quyền chưa thật thông suốt, liên thông dọc-ngang chưa nhịp nhàng, trách nhiệm giải trình có nơi chưa rõ ràng; (iii) tổ chức bộ máy có nơi tinh gọn nhưng chưa đi đôi với nâng cao hiệu lực, hiệu quả; (iv) các “điểm nghẽn” về đất đai, thị trường vốn, lao động có kỹ năng… xử lý chưa dứt điểm; (v) phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đạt nhiều kết quả nhưng công tác phòng ngừa từ sớm, từ xa cần quyết liệt hơn; (vi) truyền thông chính sách chưa đạt yêu cầu “đúng-đủ-kịp thời”, niềm tin công chúng có lúc, có nơi bị thử thách.

Quang cảnh hội nghị.

Thứ ba: Về tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Sau 8 năm thực hiện Nghị quyết 18, nhất là giai đoạn từ năm 2024 đến nay, chúng ta đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Bộ máy trong toàn hệ thống chính trị, từ Trung ương đến địa phương, đã được sắp xếp tinh gọn hơn, rõ chức năng, rõ trách nhiệm, giảm tầng nấc trung gian; tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; hoạt động của các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị -xã hội ngày càng hiệu lực, hiệu quả. Ở đây tôi nhấn mạnh đến kết quả tổ chức lại không gian phát triển với mô hình chính quyền địa phương hai cấp để các đồng chí góp ý, tiếp tục hoàn thiện mô hình này.

Việc triển khai nghiêm túc những bài học kinh nghiệm từ tổng kết Nghị quyết 18 có ý nghĩa then chốt để chuyển hệ thống chính trị từ “cồng kềnh- phân tán” sang tinh gọn-liên thông- hiệu lực- hiệu quả, nhất là khi chúng ta tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và mở ra không gian phát triển mới sau sắp xếp địa giới hành chính cấp tỉnh, cấp xã. Đây là điều kiện nền tảng để giữ vững ổn định, phát triển, bảo đảm quản trị quốc gia hiện đại, thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững, nâng chất lượng sống của nhân dân, hướng tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, quốc gia hùng cường, thịnh vượng, trường tồn. Về ý nghĩa, tổng kết cho thấy phải chuyển từ tư duy “quản lý theo đầu mối hành chính” sang “quản trị theo chức năng-kết quả”; giảm tầng nấc trung gian, làm rõ thẩm quyền và trách nhiệm, “một việc-một cơ quan chủ trì-một người chịu trách nhiệm”, gắn phân cấp mạnh với cơ chế kiểm soát quyền lực minh bạch. Về tầm quan trọng, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp giúp cấp Tỉnh tập trung chiến lược, quy hoạch, điều phối liên vùng và các dịch vụ công cấp độ cao, trong khi Xã bám dân, giải quyết nhanh nhu cầu hàng ngày; khi ranh giới hành chính được sắp xếp lại, ta có cơ hội tái cấu trúc mạng lưới đô thị-nông thôn, hình thành các cực tăng trưởng, hành lang kinh tế, khai thác quy mô thị trường lớn hơn và giảm chi phí giao dịch cho doanh nghiệp, người dân. Về giá trị thực tiễn, những bài học đã kiểm chứng gồm: chuẩn hóa quy trình và dữ liệu, liên thông cơ sở dữ liệu quốc gia, vận hành “một cửa- một chuẩn-một lần khai”, đo lường bằng sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp. Làm được như vậy, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và không gian phát triển mới sẽ trở thành đòn bẩy thể chế, chuyển nguồn lực thành động lực, đưa tiềm năng thành tăng trưởng cao và bền vững, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu 100 năm trong một trật tự khu vực và thế giới đầy biến động.

Để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp phát huy hiệu quả tối đa, cần bảo đảm tính liên thông, bổ trợ của chính quyền 3 cấp (Trung ương- tỉnh/thành phố- Xã/phường) theo ba trục: thể chế-nguồn lực-dữ liệu. Trong cấu trúc liên thông ấy, chính quyền Trung ương giữ vai trò điều hành, kiến tạo và bảo đảm thống nhất trên toàn hệ thống.

Khi ba cấp chính quyền vận hành như một chỉnh thể, Trung ương kiến tạo chuẩn mực và điều phối liên vùng; cấp tỉnh tổ chức chiến lược, phân bổ nguồn lực, giám sát kết quả; cấp cơ sở phục vụ trực tiếp, giải quyết nhanh và phản hồi dữ liệu thực tế, thì mục tiêu giữ vững hòa bình, ổn định, thúc đẩy tăng trưởng nhanh nhưng bền vững, nâng cao phúc lợi, sẽ có nền tảng vững chắc. Kết lại, triển khai bài học kinh nghiệm của Nghị quyết 18 theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, liên thông 3 cấp, với Trung ương làm “kiến trúc sư thể chế” sẽ là đòn bẩy quyết định để hệ thống chính trị tinh gọn-minh bạch- hiệu quả, qua đó đưa đất nước tiến nhanh, vững chắc tới hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ấm no, hạnh phúc.

Thưa các đồng chí,

Chúng ta kỳ vọng Hội nghị Trung ương 14 sẽ tạo đồng thuận rất cao về: Tầm nhìn phát triển và những định hướng chiến lược trình Đại hội XIV; Danh sách nhân sự giới thiệu tham gia Bộ Chính tri, Ban Bí thư thực sự tiêu biểu, bảo đảm tính kế thừa và đột phá; Khuôn khổ thể chế cho một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, quản trị hiện đại dựa trên dữ liệu, phân cấp, phân quyền đi đôi với kiểm soát quyền lực; Cơ chế thực thi rõ người, rõ việc, rõ thời hạn, rõ nguồn lực, rõ trách nhiệm giải trình.

Thưa các đồng chí,

Đất nước ta đứng trước thời cơ lịch sử để bứt phá, đồng thời đối mặt không ít thách thức chưa từng có. Muốn giữ vững hòa bình, ổn định, phát triển nhanh và bền vững, để nhân dân thực sự ấm no, hạnh phúc, để đất nước ngày càng hùng cường, thịnh vượng, chúng ta phải quyết định đúng và làm đến cùng những công việc hệ trọng Ban chấp hành Trung ương đã đề ra. Mỗi ý kiến phát biểu hôm nay không chỉ đóng góp cho Hội nghị này mà còn đặt nền cho một nhiệm kỳ mới, tạo lực đẩy cho cả một giai đoạn phát triển.

Với tinh thần đó, tôi đề nghị các đồng chí nêu cao trách nhiệm trước Đảng, trước Nhân dân, phát huy trí tuệ tập thể, thẳng thắn, xây dựng, quyết đoán trong lựa chọn phương án tối ưu vì lợi ích quốc gia-dân tộc cũng như trong đóng góp ý kiến với các nội dung trong chương trình nghị sự của Hội nghị.

Thay mặt Bộ Chính trị, Ban Bí thư, tôi tuyên bố Khai mạc Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 14 của Đảng.

Chúc Hội nghị của chúng ta thành công tốt đẹp.