Thông qua cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội, bỏ điều kiện ‘cách nơi làm việc trên 30 km’

Chiều 29/5, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội (NOXH) với tỷ lệ 96,44% (461/463 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành).

Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/6/2025, trừ các nội dung giao Chính phủ quyết định chi tiết. Thời gian thí điểm Nghị quyết là 5 năm.

Trước khi đại biểu Quốc hội bấm nút thông qua, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo giải trình tiếp thu.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo giải trình tiếp thu

Theo báo cáo, về điều kiện khoảng cách để được mua NOXH, một số ý kiến còn băn khoăn về việc quy định về khoảng cách từ nhà ở thuộc sở hữu của mình đến địa điểm làm việc là chưa hợp lý, vì địa điểm làm việc thường không cố định và không lâu dài mà NOXH phải gắn với gia đình, nhu cầu của gia đình, do đó đề nghị nên sửa đoạn cuối khoản 2 quy định về khoảng cách như sau: “… thì khoảng cách ngắn nhất từ nhà ở thuộc sở hữu của mình đến dự án công trình NOXH phải từ 30 km trở lên”.

Nhiều ý kiến đề nghị bỏ quy định cứng về khoảng cách trên 30 km mới được thuê mua, mua NOXH; quy định linh hoạt về khoảng cách hoặc tính bằng thời gian từ nhà ở thuộc sở hữu của mình đến địa điểm làm việc; linh hoạt về cơ chế xét theo hoàn cảnh thực tế.

Chính phủ đã tiếp thu và chỉnh lý dự thảo Nghị quyết theo hướng: Căn cứ điều kiện thực tế của địa phương, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định cụ thể điều kiện về nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đối với trường hợp có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng cách xa địa điểm làm việc.

Về làm rõ địa vị pháp lý, mô hình tổ chức, mục tiêu thành lập, nhiệm vụ chi, vốn hoạt động, cơ chế huy động nguồn lực của Quỹ nhà ở quốc gia, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, Chính phủ tiếp thu và chỉnh lý quy định về Quỹ nhà ở quốc gia theo hướng: Quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ nhà ở quốc gia gồm: Quỹ nhà ở Trung ương do Chính phủ thành lập, Quỹ nhà ở địa phương do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập.

Quỹ Nhà ở quốc gia tập trung hình thành quỹ nhà ở để cho thuê với mục tiêu tiết kiệm nguồn lực về đất đai, nhiều người được sử dụng luân phiên quỹ nhà ở này, bảo đảm giải quyết nhu cầu về nhà ở ổn định, lâu dài cho những đối tượng không có khả năng chi trả để mua nhà ở xã hội. Hiện nay phần lớn quỹ nhà ở cho thuê của các doanh nghiệp trong các dự án đều bán sau một khoảng thời gian nhất định nên không có tính ổn định cho đối tượng thuê nhà ở.

Đồng thời các nội dung về nhiệm vụ chi, quy mô… của Quỹ sẽ được làm rõ tại Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết Nghị quyết này bảo đảm nhiệm vụ chi phù hợp với mục tiêu thành lập, hoạt động của Quỹ.

Dự thảo Nghị quyết cũng đã cắt giảm, cải cách các thủ tục hành chính sau:

(1) Không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Theo đó, cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành.

(2) Không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó, cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành (bằng 100%).

(3) Bỏ thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, theo đó cắt giảm được từ 15 – 35 ngày so với quy định hiện hành tùy theo quy mô dự án (100%).

(4) Không yêu cầu phải thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn, theo đó cắt giảm được từ 45 – 105 ngày so với quy định hiện hành tùy theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước hay quốc tế (75-90%).

(5) Miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 – 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo loại và cấp công trình (100%).

(6) Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt, sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy định này cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo từng trường hợp cụ thể (100%).

Đồng thời, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung trách nhiệm của Chính phủ trong việc quy định: “việc phòng ngừa sơ hở, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, trục lợi chính sách”; có giải pháp kiểm soát, kiểm tra, kiểm định chất lượng nhà ở xã hội.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!