| Phát huy vai trò của phụ nữ trong phát triển Hà Nội văn minh, hiện đại, hạnh phúc Dấu ấn Đảng bộ thành phố Hà Nội qua các kỳ Đại hội: Hành trình kiên trung, đổi mới và phát triển |
Hà Nội trong dòng chảy truyền thống và hiện đại
Sau gần bốn thập kỷ đô thị hóa mạnh mẽ, Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị – hành chính quốc gia mà còn là đầu tàu phát triển kinh tế, khoa học, giáo dục và văn hóa của cả nước. Bộ mặt đô thị Hà Nội không ngừng biến chuyển, từ một đô thị nhỏ bé với diện tích 150km2, ước tính khoảng 400 nghìn người, nay đã mở rộng lên tới hơn 3.300km2, quy mô dân số gần 10 triệu người. Hà Nội là một trong 20 thành phố có diện tích tự nhiên lớn nhất thế giới.
Với diện mạo ngày càng hiện đại, quy mô không ngừng mở rộng, Hà Nội đã khẳng định vị thế là một trong những siêu đô thị hàng đầu khu vực. Điểm đặc biệt của Hà Nội là sự đa dạng và khả năng dung hòa giữa truyền thống và hiện đại như một đặc trưng rất riêng. Hà Nội có khu phố cổ với 36 phố phường vẫn giữ nguyên nhịp sống buôn bán sầm uất.
| Hà Nội, mảnh đất nghìn năm văn hiến, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa và lịch sử đang đứng trước một giai đoạn phát triển mới với khát vọng kiến tạo một Thủ đô “Văn hiến – Văn minh – Hiện đại”. Khát vọng ấy không chỉ dừng ở lời hiệu triệu, mà đã và đang được hiện thực hóa bằng những kế hoạch dài hơi, những công trình hạ tầng trọng điểm, những chính sách tiên tiến về khoa học công nghệ, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh và đổi mới sáng tạo. |
Cách đó không xa, tại các phường Ba Đình, Hai Bà Trưng… khu phố Pháp với những biệt thự cổ kính, nhà hát, đại lộ rộng mở mang phong cách châu Âu thế kỷ XIX. Xa hơn một chút nữa, ở các khu vực như Long Biên, Thanh Xuân, Cầu Giấy, Đại Mỗ những tòa cao ốc hiện đại mọc lên. Tất cả tạo nên bức tranh đa tầng, phản ánh sức sống và sự chuyển động không ngừng của một đô thị hội nhập toàn cầu.
Vươn lên vị trí đầu tàu
Về kinh tế – xã hội, trong nhiều năm qua, Hà Nội đã thể hiện vai trò đầu tàu phát triển với cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng. GRDP bình quân của Hà Nội giai đoạn 2021-2025 tăng 6,57%, cao hơn bình quân chung cả nước (khoảng 6%), riêng tăng trưởng (GRDP) 6 tháng đầu 2025 tăng 7,6%; quy mô kinh tế Thủ đô đạt khoảng 63 tỷ USD, gấp 1,42 lần năm 2020, bằng 41,54% vùng Đồng bằng sông Hồng và bằng 12,6% cả nước; GRDP bình quân ước đạt 175 triệu đồng/người (khoảng 7.200 USD).
 |
| Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh kiểm tra công tác thi công khoan ngầm tại gói thầu CP03 – Dự án tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn – ga Hà Nội năm 2024. |
Cơ cấu ngành kinh tế chuyển dịch tích cực, tăng tỷ trọng ngành dịch vụ và giảm tỷ trọng ngành nông nghiệp (năm 2024 dịch vụ chiếm 65,6 GRDP, tăng 2,54 điểm %; nông nghiệp chiếm 1,96% GRDP, giảm 0,28 điểm % so với đầu nhiệm kỳ. Vốn đầu tư xã hội dự kiến đạt 2.531 nghìn tỷ đồng, tuy chưa đạt mục tiêu đề ra nhưng gấp 1,5 lần nhiệm kỳ trước; năng suất lao động bình quân tăng 5,1%.
Kinh tế thịnh vượng mới chỉ là một trong nhiều lát cắt, Thành phố còn kiên trì đẩy mạnh đầu tư hạ tầng, coi đây là động lực thúc đẩy tăng trưởng và nâng cao chất lượng sống. Hình ảnh các công trình giao thông trọng điểm như metro Cát Linh – Hà Đông, Nhổn – Ga Hà Nội hay những cây cầu vượt sông Hồng đang được khởi công đã trở thành biểu tượng cho bước tiến về hạ tầng đô thị.
Đặc biệt, sự kiện khởi công ba cây cầu lớn: Tứ Liên, Trần Hưng Đạo, Ngọc Hồi vừa qua không chỉ mang ý nghĩa kết nối giao thông mà còn tượng trưng cho khát vọng vươn mình mạnh mẽ của Hà Nội trong không gian phát triển mới. Cùng với đó là hàng loạt dự án khép kín đường vành đai, mở rộng tuyến nối sân bay… tất cả đều nhằm xây dựng một hệ thống giao thông đồng bộ, kết nối cao với các vùng, tạo điều kiện để Hà Nội trở thành trung tâm kinh tế, thương mại, công nghiệp dịch vụ lớn trong khu vực.
Quyết tâm phát triển thành phố thông minh – xanh – sạch
Cùng với kinh tế – xã hội, thành phố Hà Nội được định hướng trở thành đô thị thông minh, hiện đại – xanh – sạch – đẹp – an ninh – an toàn; phát triển nhanh, bền vững, có sức lan tỏa để thúc đẩy vùng Đồng bằng sông Hồng, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển… Những chiến lược tăng trưởng xanh đã được cụ thể hóa vào Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065, song song với Luật Thủ đô.
 |
| Từ kết quả đã đạt được nhiệm kỳ 2020 – 2025, Đảng bộ Thành phố quyết tâm xây dựng thành công Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại trong nhiệm kỳ tới. |
| Song hành với Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị (khóa XIII), Luật Thủ đô 2024 đã khẳng định rõ vị thế pháp lý của Hà Nội là đô thị đặc biệt, đồng thời mở ra những cơ chế vượt trội để Thành phố tổ chức quản trị một cách xứng tầm, khác biệt và hiệu quả. Bên cạnh đó, Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Đồ án điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065 là những văn kiện quan trọng định hướng sự phát triển của Hà Nội, khẳng định vị thế đô thị đặc biệt, thiết lập cơ chế quản trị hiệu quả và đưa ra tầm nhìn về một Hà Nội văn hiến, văn minh, hiện đại, xanh, bền vững. |
Qua đó thể hiện khát vọng của toàn bộ hệ thống chính trị và nhân dân Thủ đô, hướng tới xây dựng một Hà Nội phát triển bền vững, là hình mẫu đi đầu trong phát triển đô thị xanh, thông minh, hướng tới hiện thực hóa những mục tiêu vươn cao, vươn xa trong tầm nhìn của nhiều năm sau. Các từ khóa “xanh, số, thông minh, bền vững” được “cấy gen” vào các quy hoạch.
PGS.TS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam đã từng chia sẻ, Hà Nội có một lợi thế hiếm có: vừa là thành phố của di sản, vừa là thành phố của tương lai. Nếu biết phát huy, Thủ đô sẽ trở thành đô thị kiểu mẫu, một đô thị văn hiến, văn minh, hiện đại, đáng sống.
Song Thủ đô cũng đối diện với những thách thức đặc trưng của một siêu đô thị: Áp lực dân số cơ học, hạ tầng quá tải, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, cùng yêu cầu bảo tồn di sản văn hóa và gìn giữ bản sắc Thăng Long – Hà Nội. Đó là lý do vì sao trong các định hướng lớn, “kiến tạo Thủ đô xanh, hiện đại, văn minh” được xác định như một chiến lược lâu dài, mang tính sống còn cho tương lai Thành phố.
Theo TS.KTS Trương Văn Quảng, Phó Tổng thư ký Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, Thủ đô Hà Nội là trung tâm đầu não chính trị, hành chính quốc gia, là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế. Nhằm phát huy tối đa vị trí, vai trò chiến lược quan trọng của Hà Nội, Bộ Chính trị đã ban hành nhiều nghị quyết để lãnh đạo công cuộc xây dựng, phát triển Thủ đô, trong đó có Nghị quyết số 15-NQ/TW, ngày 5/5/2022
“Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu đến năm 2030: Thủ đô Hà Nội là Thành phố “Văn hiến – văn minh – hiện đại”; trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh cao với khu vực và thế giới, phấn đấu phát triển ngang tầm Thủ đô các nước phát triển trong khu vực. Tầm nhìn đến năm 2045, Thủ đô Hà Nội là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao; kinh tế, văn hoá, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc và hài hoà, tiêu biểu cho cả nước; có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới… Mục tiêu và tầm nhìn trong Nghị quyết 15-NQ/TW của Bộ Chính trị đã nói lên khát vọng, bước đi cụ thể về một Thủ đô “Văn hiến – văn minh – hiện đại”, có vai trò, vị thế, có thương hiệu toàn cầu, tự hào sánh vai cùng thủ đô các nước phát triển”, TS.KTS Trương Văn Quảng nhấn mạnh.
Quả thực nếu chỉ dừng ở hình ảnh của một thành phố năng động, Hà Nội sẽ chưa thể trở thành điểm đến đáng sống và đáng tự hào. Khát vọng mà Hà Nội ấp ủ trong suốt thời gian qua chính là hiện thực hóa mục tiêu xây dựng một Thủ đô nơi sự phát triển kinh tế không làm lu mờ giá trị văn hóa, nơi hiện đại hóa không đồng nghĩa với đánh mất linh hồn, và nơi đời sống vật chất gắn liền mật thiết với đời sống tinh thần, môi trường sinh thái. Đó là tầm nhìn chiến lược, là sứ mệnh lịch sử, nhưng cũng là bài toán đầy thách thức, đòi hỏi sự kiên định, sáng tạo và quyết tâm từ cả hệ thống chính trị lẫn mỗi người dân.
 |
| Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII đã đề ra những khâu đột phá và nhiệm vụ cụ thể. |
Tại tọa đàm trực tuyến “Hà Nội: Đô thị đặc biệt cần mô hình quản trị đặc biệt”, lý giải cho câu hỏi làm thế nào để Hà Nội vừa giữ được chiều sâu văn hóa, vừa khẳng định hình ảnh một Thủ đô hiện đại, hội nhập quốc tế, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam Hồ Quang Lợi nhấn mạnh, trong quá trình kiến tạo và phát triển với quy mô hạ tầng khổng lồ hiện nay, cần nhìn nhận rằng vẻ đẹp Hà Nội không chỉ được đo đếm bằng số lượng hay độ hoành tráng của công trình, mà phải ở chỗ thành phố vẫn giữ được những giá trị lịch sử, truyền thống, tinh hoa văn hóa của dân tộc.
Do đó, nhiệm vụ gìn giữ, bảo tồn là vô cùng quan trọng. Nhưng bảo tồn không có nghĩa là “giữ khư khư” mọi thứ, mà phải dựa trên quan điểm khoa học, tiên tiến: Di sản phải sống, phải phát triển và không được lấy lý do phát triển để coi nhẹ bảo tồn. Văn hóa phải khẳng định vai trò dẫn dắt, hiện diện trong tất cả các lĩnh vực, và điều quan trọng nhất: Mọi chính sách, mọi quyết định phải được soi rọi dưới ánh sáng văn hóa để trả lời câu hỏi – những việc chúng ta làm có vì hạnh phúc của nhân dân hay chưa?
Cũng theo ông Hồ Quang Lợi, với Hà Nội, có một yêu cầu thiết thân mang tính đặc thù: Hà Nội phải là thành phố xanh. “Xanh” không chỉ là khẩu hiệu, mà phải trở thành tiêu chí của phát triển. Quy hoạch phát triển Thủ đô phải gắn liền với việc khai thác, gìn giữ các giá trị sinh thái, trong đó trục sông Hồng cần được coi là trục trung tâm, để Thành phố thực sự “quay mặt ra sông”, vươn lên phát triển xứng tầm khu vực.
|
5 trụ cột đưa Thủ đô phát triển Trước yêu cầu đưa Thủ đô cùng cả nước bước vào giai đoạn phát triển mới, trong Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, khâu đột phá thứ nhất đặt ra nhiệm vụ rất cụ thể: Đổi mới mạnh mẽ tư duy về thể chế phát triển, mô hình quản trị đô thị hiện đại và phương thức tổ chức thực hiện; trọng tâm là hoàn thiện cơ chế vận hành bộ máy, cải cách hành chính, chuyển đổi số, phát huy nguồn lực; triển khai hiệu quả Luật Thủ đô 2024; tiến tới đô thị thông minh, xanh, bền vững. Theo đó, Thành phố sẽ phát triển dựa trên 5 trụ cột, gồm: Văn hóa và con người; Ba chuyển đổi lớn (chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn); Hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối cao; Kinh tế số và đô thị thông minh; Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tầm nhìn đến năm 2045, Thủ đô sẽ có mức sống cao, công nghiệp hiện đại, làm chủ nhiều công nghệ nền, chất lượng cuộc sống khá giả, GRDP/người đạt trên 36.000 USD, nằm trong top 100 thành phố có chỉ số đổi mới sáng tạo cao nhất thế giới.
Một trong 5 lĩnh vực được Hà Nội ưu tiên trong nhiệm kỳ tới là phát triển hạ tầng giao thông. Thành phố xác định giao thông không chỉ để giảm ùn tắc mà còn là động lực phát triển công nghiệp, thương mại, dịch vụ. Thành phố dự kiến hoàn thành khép kín 7 tuyến đường vành đai, trong đó có đường Vành đai 4 trước năm 2027, khởi công đường Vành đai 5 vào cuối năm 2027. Cùng với đó, sẽ xây dựng 7 cây cầu lớn qua sông Hồng như Tứ Liên, Trần Hưng Đạo, Hồng Hà, Thượng Cát, Mễ Sở, Ngọc Hồi và Vân Phúc. Ngoài ra, Hà Nội sẽ mở rộng và nâng cấp sân bay quốc tế Nội Bài, đồng thời đưa sân bay Gia Lâm và Hòa Lạc vào khai thác lưỡng dụng, phục vụ cả mục đích dân sự và quốc phòng. Vấn đề môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí nội đô, được đặt ở vị trí trọng tâm trong định hướng phát triển Thủ đô giai đoạn tới. Dự thảo báo cáo đặt mục tiêu: “Xử lý triệt để ô nhiễm không khí nội đô trước năm 2035, thực hiện vùng phát thải thấp; hồi sinh các con sông Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét…”. Thành phố sẽ xử lý ô nhiễm môi trường tại các lưu vực sông lớn như: Nhuệ – Đáy, Cầu Bây – Bắc Hưng Hải. Thành phố cũng lên kế hoạch xây dựng hệ thống thu gom và nhà máy xử lý nước thải tại các khu vực như Kiến Hưng, Sơn Tây, Yên Sở…, cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường và phục hồi hệ sinh thái tự nhiên. Các khu xử lý rác thải rắn như Xuân Sơn, Núi Thoong, Châu Can sẽ được đầu tư công nghệ tiên tiến… Có thể thấy, những mục tiêu cụ thể đề ra trong Dự thảo Báo cáo chính trị chính là kim chỉ nam, là sự kết tinh trí tuệ và khát vọng của toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Hà Nội, khẳng định quyết tâm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Thủ đô “Văn hiến – văn minh – hiện đại” trong thời gian tới. Nhiệm kỳ mới sắp mở ra cũng đồng nghĩa với một hành trình mới, đặt nền tảng cho tầm nhìn dài hạn, đưa Hà Nội trở thành trung tâm hội tụ, lan tỏa sức mạnh quốc gia, xứng đáng là trái tim của cả nước. Với khát vọng và trách nhiệm lịch sử, mỗi bước đi của Hà Nội hôm nay chính là sự chuẩn bị vững chắc cho một tương lai rạng ngời mai sau. Tình hình mới, thời cơ mới, phát huy những giá trị văn hóa Thăng Long – Hà Nội; phát huy lợi thế so sánh về nguồn nhân lực, hạ tầng, đất đai; tiến quân vào các mũi nhọn công nghệ, chuyển đổi số; tài chính, ngân hàng gắn với thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp hiệu lực – hiệu năng – hiệu quả, tin tưởng chắc chắn rằng nhiệm kỳ tới Hà Nội sẽ vươn mình phát triển xứng tầm với vị thế Thủ đô đất nước; sánh vai với các thành phố lớn trong khu vực và thế giới, song vẫn giữ được hồn cốt văn hóa Thăng Long – Hà Nội; xứng danh “Thành phố vì hòa bình”. |
Xây dựng Thủ đô Văn hiến – Văn minh – Hiện đại: Hiện thực hóa mục tiêu xứng tầm khu vực