Vingroup, Sun Group, THACO, DonaCoop muốn rót hàng trăm nghìn tỷ làm metro, cảng biển, khởi động cuộc xây hạ tầng lớn chưa từng có ở miền Nam

Thị trường hạ tầng khu vực phía Nam đang chứng kiến một cuộc đổ bộ chưa từng có của các tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu, với những đề xuất có quy mô.

Cuộc đua không chỉ dừng ở quy mô vốn, mà còn là tầm nhìn chiến lược nhằm vào các vị trí huyết mạch, định hình lại dòng chảy giao thông và thương mại của cả vùng kinh tế trọng điểm.

Sun Group, Vingroup, Đại Dũng, THACO, DonaCoop – VinaCapital tấp nập đề xuất

Tại TP.HCM, tâm điểm là các siêu dự án có khả năng thay đổi hoàn toàn diện mạo đô thị.

Tập đoàn Sun Group đã gây chú ý với đề xuất đầy tham vọng tại Củ Chi: đầu tư tuyến đường ven sông Sài Gòn và một tuyến metro, đổi lại bằng quỹ đất ‘vàng’ lên tới ~4.100 ha.

Không đứng ngoài cuộc chơi, Tập đoàn Vingroup cũng xây kế hoạch lớn vào tương lai Cần Giờ với đề xuất tuyến metro kết nối trung tâm, một siêu dự án có quy mô vốn khổng lồ từ 76.000 đến 102.000 tỷ đồng (khoảng 3 – 4,1 tỷ USD).

Trong khi đó, một dự án đầu tư công “xương sống”  là tuyến Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) cũng trở thành tâm điểm. Với tổng vốn đầu tư 47.900 tỷ đồng (khoảng 2,1 tỷ USD), tuyến metro xuyên tâm này dài hơn 11 km, đi ngầm qua 6 quận trọng điểm gồm Quận 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú.

Dù là dự án công, sức nóng của nó vẫn thu hút sự quan tâm của các liên danh hùng hậu như Đại Dũng – CC1 – Hòa Phát mong muốn tham gia với vai trò tổng thầu EPC, cho thấy sức hấp dẫn lan tỏa của làn sóng hạ tầng.

Cuộc đua còn lan rộng ra các dự án kết nối liên vùng, đặc biệt là các trục hướng về Đồng Nai. Liên danh DonaCoop – VinaCapital đề xuất rót 65.000 tỷ đồng (khoảng 2,6 tỷ USD) vốn tư nhân để làm tuyến metro kết nối trực tiếp TP.HCM đến ‘siêu sân bay’ Long Thành.

Đây được xem là một dự án chiến lược, có vai trò kéo dài tuyến Metro số 1 hiện hữu, hình thành một trục vận tải hành khách công cộng tốc độ cao, xuyên suốt từ trung tâm TP.HCM đến Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Dự án dài khoảng 38,5 km này đã được UBND tỉnh Đồng Nai chấp thuận cho liên danh lập đề xuất đầu tư theo hình thức PPP.

Một ‘ông lớn’ khác là Công ty Đại Quang Minh cũng đề xuất nghiên cứu dự án tuyến đường kết nối từ Đồng Xoài (Bình Phước) đến Vành đai 4 qua Đồng Nai, với tổng mức đầu tư giai đoạn 1 ước tính 22.656 tỷ đồng.

Ở mặt trận cảng biển, Tập đoàn THACO đang nhắm đến vị thế thống lĩnh logistics phía Nam với đề xuất đầu tư vào bến cảng Cái Mép Hạ, một dự án có tổng vốn trên 50.000 tỷ đồng (trên 2 tỷ USD) với vai trò là cảng cửa ngõ, trung chuyển quốc tế.

Bên cạnh các đề xuất từ khối tư nhân, hàng loạt dự án đầu tư công quy mô lớn khác cũng đang được đẩy mạnh, tạo thành một mạng lưới hạ tầng dày đặc. Dự án Vành đai 3 TP.HCM với tổng vốn đầu tư gần 75.400 tỷ đồng (khoảng 3 tỷ USD) đang được thi công rầm rộ, hứa hẹn khép kín vành đai giao thông cho cả vùng. Các tuyến cao tốc hướng tâm như TP.HCM – Mộc Bài (tổng vốn ~19.600 tỷ đồng) và Biên Hòa – Vũng Tàu (tổng vốn ~17.800 tỷ đồng) cũng đang được xúc tiến.

“Chất xúc tác” từ chính sách

Sự bùng nổ của các đề xuất đầu tư đến từ một loạt thay đổi mang tính đột phá trong hành lang pháp lý, được xem là “chất xúc tác” khơi thông dòng vốn tư nhân.

Đầu tiên là Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP) 2020, lần đầu tiên luật hóa quyền được chủ động đề xuất dự án của nhà đầu tư, trao cho họ thế chủ động thay vì bị động chờ đợi.

Đặc biệt, đối với lĩnh vực metro, Nghị quyết số 188/2025/QH15 và Luật Đường sắt (2025) đã tạo ra một cơ chế “đặc thù, vượt trội”, cho phép bỏ qua bước chủ trương đầu tư, rút ngắn quy trình tới 3 năm và phân cấp cho TP.HCM quyền tự duyệt dự án.

Đây chính là lý do các tuyến metro đột nhiên trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết.

Bên cạnh đó, Luật số 90/2025/QH15 cũng góp phần quan trọng khi phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư về cho UBND cấp tỉnh, giúp các dự án được xử lý nhanh hơn tại địa phương. Cùng với đó, sự trở lại của mô hình BT (đổi đất lấy hạ tầng) cũng là một thỏi nam châm thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực về bất động sản.

Sự thay đổi này đã được các cơ quan chức năng ghi nhận. Ông Phan Công Bằng, Trưởng ban Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR), nhìn nhận rằng chính các cơ chế như Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội và Luật Đường sắt (năm 2025) đã giúp rút ngắn rất nhiều thời gian chuẩn bị thủ tục đầu tư.

“Chính sự đơn giản hóa thủ tục, cùng với việc giao quyền chủ động cho doanh nghiệp đã tạo động lực cho nhiều nhà đầu tư đề xuất dự án”, ông Bằng nhấn mạnh.

Cảnh báo rủi ro: Tham vọng lớn và những “nút thắt” cốt lõi

Dù bức tranh vô cùng sáng sủa, những rủi ro mang tính hệ thống vẫn đang hiện hữu và có thể kìm hãm toàn bộ làn sóng đầu tư này nếu không được giải quyết triệt để.

Thứ nhất, nguy cơ tạo ra những “ốc đảo hạ tầng”. Nếu các siêu dự án mới chỉ tập trung vào công trình lõi mà bỏ quên hệ sinh thái kết nối và dịch vụ phụ trợ, sẽ tạo ra những biểu tượng đắt đỏ nhưng kém hiệu quả.

Thứ hai, “nút thắt cổ chai” về vật liệu xây dựng. Nghị quyết 106 về cơ chế đặc thù cho phép giao thẳng mỏ vật liệu cho nhà thầu đã hết hiệu lực từ ngày 30/6. Khoảng trống pháp lý này có thể đẩy các dự án vào tình trạng khủng hoảng nguồn cung vật liệu, đặc biệt là cát san lấp ở phía Nam.

Một siêu dự án dù được phê duyệt nhanh đến đâu cũng không thể thi công nếu thiếu đi những nguồn lực cơ bản nhất.