Người Việt sống thọ hơn nhưng nhiều bệnh tật: Tiến sĩ dinh dưỡng chỉ đích danh 2 “thủ phạm”

Tuổi thọ tăng nhưng sống chung với bệnh tật

Tuổi thọ trung bình của người Việt đã tăng từ hơn 50 tuổi lên khoảng 74 tuổi trong vòng nửa thế kỷ qua. Tuy nhiên, mô hình bệnh tật cũng có sự thay đổi rõ rệt. Đây là những thông tin được TS.BS Trương Hồng Sơn, Phó Tổng thư ký Hội Y học Việt Nam thông tin tại Tọa đàm “Chăm sóc sức khỏe cộng đồng – Giải pháp dinh dưỡng bền vững cho sự phát triển” do Báo Nhân Dân và Felecia tổ chức.

Theo TS.BS Trương Hồng Sơn, nếu như trước đây phần lớn số ca tử vong đến từ bệnh nhiễm trùng, thì hiện nay các bệnh không lây nhiễm đã trở thành nguyên nhân hàng đầu, chiếm tới 80% số ca tử vong. Trung bình cứ 10 người thì có 8 người mắc một trong các bệnh mạn tính như: tim mạch, ung thư, đái tháo đường hay bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.

Theo nghiên cứu, từ 64 tuổi đến 74 tuổi, người Việt phải sống gắn bó với khoảng 3 căn bệnh mạn tính không lây. Đây là minh chứng cho thấy người Việt sống thọ hơn nhưng lại không khỏe mạnh. Trong khi đó, người Nhật không chỉ có tuổi thọ cao hơn (85 tuổi) mà còn sống khỏe mạnh hơn, TS.BS Trương Hồng Sơn thông tin.

“Người Việt sống thọ hơn mà không được khỏe mạnh, mang nhiều bệnh tật cuối đời. Điều này có liên quan mật thiết tới chế độ dinh dưỡng và lối sống”, TS.BS Trương Hồng Sơn nhấn mạnh.

Bệnh mạn tính không lây đang gia tăng ở người trẻ 

Đồng quan điểm với TS.BS Trương Hồng Sơn, TS.BS Phan Bích Nga, Trưởng phòng khám Dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cảnh báo, tỷ lệ mắc bệnh mạn tính không lây đang có xu hướng tăng nhanh ở nhóm trẻ tuổi.

“Thói quen ăn uống nhiều đồ ăn nhanh, thừa năng lượng, nhiều chất béo và đạm nhưng lại thiếu rau xanh, kết hợp với lối sống ít vận động, đang khiến người trẻ đối diện nguy cơ thừa cân, béo phì và các bệnh lý chuyển hóa”, TS.BS Phan Bích Nga nói.

Ngoài ra, sự bùng nổ công nghệ và áp lực công việc cũng làm gia tăng stress – yếu tố gây suy giảm miễn dịch, từ đó dễ dẫn đến các bệnh nhiễm khuẩn và rối loạn chuyển hóa. Việc lạm dụng thuốc lá điện tử, chất kích thích hay tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại cũng được cho là tác nhân góp phần làm tăng tỷ lệ ung thư và các bệnh mạn tính ở người trẻ.

Một vấn đề khác được các chuyên gia lưu ý là tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng vẫn còn phổ biến trong cộng đồng. Theo TS.BS Phan Bích Nga, đây là một “nạn đói tiềm ẩn” ít được chú ý. Thiếu sắt, kẽm, vitamin D hay i-ốt không chỉ ảnh hưởng đến hệ miễn dịch mà còn gây ra nhiều rối loạn sức khỏe lâu dài, đặc biệt ở trẻ em và phụ nữ mang thai.

ThS.BS Từ Quang, Học viện Quân y 103 cũng nhấn mạnh rằng, bên cạnh việc kéo dài tuổi thọ, điều quan trọng là nâng cao “chất lượng sống” – sống khỏe. Người dân cần được trang bị kiến thức để duy trì chế độ ăn cân bằng, đủ dinh dưỡng và vi chất, đồng thời kết hợp lối sống lành mạnh với vận động thể chất và tinh thần tích cực.

Các chuyên gia thống nhất rằng, giải pháp dinh dưỡng bền vững phải bắt đầu từ việc nâng cao nhận thức cộng đồng, cải thiện thói quen ăn uống và tăng cường giáo dục về dinh dưỡng ngay từ nhà trường.

Cả ba chuyên gia đều thống nhất quan điểm: chính sách y tế cần chuyển trọng tâm sang phòng ngừa bệnh tật thông qua can thiệp dinh dưỡng, thay vì chỉ tập trung vào điều trị. Theo đó, việc xây dựng các chương trình hỗ trợ dinh dưỡng, tăng cường kiểm soát an toàn thực phẩm và khuyến khích tiêu thụ nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, tảo xoắn cùng các thực phẩm lành mạnh khác là rất cần thiết. Bên cạnh đó, cần cho trẻ bú ngay sau sinh (để có được nguồn sữa non sớm) để có kháng thể. Có thể bổ sung sữa non cho trẻ nhỏ, người cao tuổi, miễn dịch kém cũng được xem là giải pháp giúp tăng cường miễn dịch. Những bước đi này không chỉ góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn hướng tới mục tiêu nâng cao tuổi thọ và chất lượng sống cho người Việt.

“Việt Nam đã có những bước tiến rõ rệt về chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, những vấn đề do dinh dưỡng chưa hợp lý vẫn đang là thách thức lớn. Giải quyết được bài toán này sẽ mở ra cơ hội cải thiện tuổi thọ, sức khỏe cho người dân”, TS.BS Trương Hồng Sơn cho hay.